Συνέντευξη μελετητή του Θουκυδίδη (2)

- Καλησπέρα κυρίες και κύριοι. Έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε σήμερα στην εκπομπή μας έναν από τους πιο αξιόλογους μελετητές του Θουκυδίδη, κύριο Γιώργο Χαραλαμπόπουλο.

Καλησπέρα σας κύριε Γιώργο.

- Καλησπέρα και σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. 

- Μα τι λέτε τώρα, τιμή μας. Θα θέλαμε για αρχή να σας ενημερώσουμε ότι παρακολουθήσαμε χθες μία παλιά συνέντευξή του Θουκυδίδη και μας δημιουργήθηκαν κάποιες απορίες, τις οποίες καλείστε να μας λύσετε.

- Παρακαλώ, πείτε μου. Με μεγάλη μου χαρά να είμαι εγώ αυτός που θα σας τις λύσει. Ξέρετε, όπως και ο Θουκυδίδης, που έκανε έρευνα του δικού του παρελθόντος, ετσι και εγώ κάνω έρευνα για το παρελθόν του και τον τρόπο σκέψης του, ξέροντας βέβαια και εγώ, όπως και εκείνος, ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο.

- Είπατε ότι ασχολείστε με το παρελθόν του Θουκυδίδη, ενδέχοβτανε αυτό οτι μελετάτε τον βίο του ή κάτι άλλο σχετικά με αυτόν;

- Όχι, όχι, δεν μελετάω για τη ζωή του. Δικό μου μέλημα είναι η μελέτη των μεθόδων του Θουκυδίδη στις ιστορικές του καταγραφές.

- Γιατί αναφέρετε ότι είναι δύσκολο να εξετάζετε γεγονότα του παρελθόντος;

- Θα σας απαντήσω όπως θα σας απαντούσε ο Θουκυδίδης. Όλοι ξέρουμε ότι όταν δεν είσαι μπροστά στα γεγονότα είναι δύσκολο να ξέρεις την αλήθεια. Για να καταλάβετε και ο Θουκυδίδης έκανε αυτοψία, επισκεπτόταν τα πεδία μαχών και μελετούσε επίσημα κείμενα και κρατικά στοιχεία. Αυτό το έκανε και το κάνουμε όλοι οι μελετητές για το λόγο ότι οι άνθρωποι δέχονταν και δέχονται αβασανίστως ότι τους λένε, δεν ενδιαφέρονται να αναζητήσουν την αλήθεια και αυτός είναι ένας λόγος που οι άνθρωποι δεν θεωρούνται έμπιστη πηγή για την καταγραφή τόσο σημαντικών γεγονότων.

- Ποια στοιχεία της ιστορικής του έρευνας θεωρούνται παλαιά για τον Θουκυδίδη; Δηλαδή δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας;

- Τα άγνωστα για τον Θουκυδίδη γεγονότα ήταν τα γεγονότα πριν τα Μηδικά 

- Και της εποχής του τα γεγονότα; Ποιες μεθόδους διακρίνετε σε αυτά;

- Τα γεγονότα της εποχής του, με τα οποία και ασχολήθηκε κατά κόρον, ήταν τα γεγονότα του Πελοποννησιακού πολέμου. Σε αυτά τα γεγονότα δεν περιέλαβε πληροφορίες που αντλούσε αεντόςν πρώτο τυχόντα αλλά ούτε και ό,τι νόμιζε ο ίδιος. Κράτησε στοιχεία για τα οποία είχε προσωπική γνώση και εκανε επίπονη έρευνα όταν τα είχε ακούσει από άλλους.

- Μαθαίνουμε ότι οι "πολιτικοί" εντός εισαγωγικών και οι στρατιωτικοί εκείνης της εποχής εκφώνουσαν λόγους πριν από τις πολεμικές επιχειρήσεις, τις λεγόμενες δημηγορίες. Αυτές ο Θουκυδίδης μας τις δίνει αυτολεξεί;

- Ο Θουκυδίδης ήταν αδύνατο να μας τις δώσει αυτολεξεί, ακόμα και αυτούς στους οποίους ήταν παρών. Μας αποδίδει μονάχα τα κίνητρά, τους σχεδιασμούς, τους στόχους των ομιλητών, την προσωπικότητα, τις ιδέες και το ήθος τους. Οι δημηγορίες για εκείνον αποτελούν στοιχείο της επιστημονικής ανάλυσης των ιστορικών γεγονότων, διότι πρώτον βρίσκονται σε αντιστοιχία με τα μεγάλα γεγονότα του πολέμου, αλλά και μεταξύ τους με το σχήμα θέση-αντίθεση.

- Τι είναι το σχήμα θέση-αντίθεση;

- Θέση-αντίθεση ονομάζεται το σχήμα μελετής των ζητημάτων, γεγονότων, και από τις δύο απόψεις.

- Πως παρουσιάζει τις δημηγορίες ο Θουκυδίδης;

- Εγραφε ό,τι θεωρούσε σημαντικότερο χωρίς να απομακρύνεται από την κεντρική ιδέα των λόγων. 

- Διακρίνετε σε αυτές κάποια ιδιαίτερη ικανότητα του Θουκυδίδη στη μελέτη σας;

- Παρατήρησα κάτι πολύ σημαντικό. ο Θουκυδίδης είχε την ικανότητα να αναλύει τα γεγονότα και το βάθος της σκέψης του. 

- Από πού το διακρίνετε αυτό;

- Από την παρουσίαση των απόψεων, τη δομή τους και την επιχειρηματολογία τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν χρησιμοποιούσε διαφορετικές διαλέκτους στην καταγραφή των λόγων.

- Αλήθεια πώς καταφέρνει να καταγράψει το χρόνο των γεγονότων; 

-  Ο Θουκυδίδης επέμενε στο να γράψει με απόλυτη ακρίβεια τον χρόνο των γεγονότων και αυτό φαίνεται από τον καθορισμό του χρονικού σημείου της έκρηξης του πολέμου. Το εκπληκτικό είναι ότι καταφέρνει να πετύχει τη χρονολογική ακρίβεια που επιθυμεί παρόλες τις δυσκολίες της εποχής του.

- Σε ποιες δυσκολίες αναφέρεστε;

- Εκείνη την εποχή που γράφει ο Θουκυδίδης, δεν υπήρχε ενιαίο χρονολογικό σύστημα σε όλες τις πόλεις κράτη και δεν είχαν κοινή ονομασία για τους μήνες. 

- Και πώς τα κατάφερε;

- Χρησιμοποίησε το σύστημα ενός άλλου σπουδαίου ιστορικού του Μυτιληναίου, το λεγόμενο συστήμα της χρονολογικής έκθεσης. Δηλαδή διαίρεσε το έτος σε καλοκαίρι (που ισούται με 8 μηνες στρατιωτικών επιχειρήσεων) και το χειμώνα (που ισούται με 4 μήνες κατά τους οποίους το κύριο σώμα των αντιπάλων αποσυρόταν στις βάσεις τους).

- Σας ευχαριστούμε πολύ κύριε Γιώργο. Είμαστε ευγνώμονες που ήρθατε στην εκπομπή μας και μας λύσατε αυτές τις απορίες.

Δήμητρα Ξυλούρη- Μαίρη Χαιρέτη

(Α2 ΓΕΛ ΑΝΩΓΕΙΩΝ)