Συνέντευξη μελετητή Θουκυδίδη (3)

(Δ)Είμαστε στην ευχάριστη θέση να πάρουμε μία συνέντευξη από έναν μελετητή του σπουδαίου ιστορικόυ Θουκυδίδη. Πείτε μας τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τον συγκεκριμένο ιστορικό;

(Μ)Προτού ξεκινήσουμε να ξέρετε ότι είμαι κι εγώ χαρούμενος που πραγματοποιείται αυτή η συνέντευξη. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας έχω να πω το εξής: το γεγονός  ότι υπήρχαν κι άλλοι ιστορικοί, εκτός από τον Θουκυδίδη, όπως ο Ηρόδοτος και ο Ξενοφώντας κι εγώ επέλεξα αυτόν δεν είναι τυχαίο. Θεωρώ ότι διέθετε αρκετά χαρίσματα, όπως η αντικειμενικότητα, όμως η έλξη μου προς αυτόν οφείλεται στην ιδέα που είχα διαμορφώσει για τον Θουκυδίδη, ότι δηλαδή επρόκειτο για τον «ΠΑΤΕΡΑ» όλων των ιστορικών.

(Δ)Εφόσον έχετε ασχοληθεί με τον Θουκυδίδη, ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της σκέψης του;

(Μ)Παρατήρησα πως αυτά που περιβάλλουν τον Θουκυδίδη είναι ο βαθύς στοχασμός στις συμπεριφορές και στις πράξεις και το γεγονός ότι μεταφέρεται από το συγκεκριμένο στο γενικό. Πρόσεξα ακόμη ότι καταλήγει σε γνωμικά αποφθέγματα τα οποία ήταν απόσταγμα της ερευνάς του. Τέλος, συνειδητοποίησα ότι εκτός από συγγραφική ιδιοφυία είχε και γνώση όσο αφορά τις αρχές των σοφιστών, της ιατρικής και της τραγωδίας.

(Δ)Θα ήταν εύκολο να μας κάνετε μια μικρή ανάλυση για τον τρόπο του Θουκυδίδη; Ποια ήταν η μέθοδός του;

(Μ)Πρώτα από όλα η καταγραφή ιστορικών  γεγονότων είναι ένα δύσκολο κομμάτι. Έτσι, για την ανεύρεση της αλήθειας έκανε αυτοψία, επισκέφθηκε τα πεδία των μαχών και μελέτησε κείμενα και κρατικά αρχεία. Είναι χαρακτηριστικό του ότι έγραφε μόνο για όσα είχε προσωπική γνώση και έκανε επίμονη έρευνα όταν κάτι το είχε ακούσει από πολλούς.

(Δ)Ποιος ο ρόλος των δημηγοριών στο έργο του Θουκυδίδη;

(Μ)Οι δημηγορίες ήταν οι ομιλίες των πολιτικών/στρατιωτικών και χρησιμοποιήθηκαν από τον Θουκυδίδη για να αποδώσουν τα κίνητρα, τους στόχους και τους σχεδιασμούς των ομιλήτων. Ερχονται σε αντιστοιχία με τον πόλεμο και μεταξύ τους, γι αυτό αποτελούν στοιχείο επιστημονικής ανάλυσης. Επιπλέον, μέσα από αυτές τίθεται το εξής ζήτημα, ότι κάθε θέμα εξετάζεται και από τις δύο απόψεις.

(Δ)Θεωρείτε πως ήταν λίγο εκτός θέματος η αναφορά των δημηγοριών;

(Μ)Όχι βέβαια, αλλά θα ήταν εύκολο να βγει εκτός θέματος ο οποιοσδήποτε άλλος ιστορικός. Ο συγκεκριμένος όμως με τον τρόπο με τον οποίο το παρουσίασε το απέφυγε, καθώς δεν απομακρύνθηκε από την κεντρική ιδέα των λόγων και εγραψε μόνο όσα πίστευε ότι ήταν πιο κατάλληλα να ειπωθούν. Αξίζει να αναφερθούμε στο ότι μέσα από τις δημηγορίες που έγραψε φαίνεται η ικανότητά του στην ανάλυση.

(Δ)Τι γνωρίζετε για τη χρονολογική ακρίβεια που είχε ο Θουκυδίδης;

(Μ)Αρχικά να πω ότι τότε δεν είχαν κοινή ονομασία για τους μήνες του σεληνιακού έτους, όπως και δεν υπήρχε ενιαίο χρονολογικό σύστημα σε όλες τις πόλεις-κράτη. Ο Θουκυδίδης προσπαθούσε να παρουσιάσει τα γεγονότα με τη χρονολογική τους σειρά και ήθελε να καταγράψει με ακρίβεια το χρόνο των γεγονότων. Χώριζε το έτος σε θέρος και χειμώνα.

(Δ)Ας μείνουμε στον τομέα του χρόνου. Μπορείτε να μας πείτε πότε χρονολογείται το έργο του;

(Μ)Δεν έχουμε ασφαλή συμπεράσματα για αυτό το ζήτημα, κατά προσέγγιση είναι το 411 π.Χ. με βάση κάποια τμήματα. Ο ίδιος όμως δηλώνει ότι άρχισε αμέσως με την έναρξη του πολέμου.

(Δ)Ποια είναι η δομή του έργου του Θουκυδίδη;

(Μ)Το έργο του χωρίζεται σε 8 βιβλία: στο πρώτο γίνεται λόγος για τη σημασία του πολέμου, για τη μέθοδο του συγγραφεα (κάτι που ήταν πόλυ πρωτοποριακό για την εποχή), έρευνα για τις ιστορικές εξελίξεις και η ανάπτυξη της Αθηναϊκής δύναμης. Επίσης, καταγράφονται οι τελευταίες διπλωματικές προσπάθειες και γίνεται αναφορά στις δυνάμεις των αντιπάλων. Από το δεύτερο έως το πέμπτο αναφέρεται η Α’ δεκαετία του πολέμου και οι λεπτομέρειες της Νικείου Ειρήνης. Στο πέμπτο βιβλίο έχουν γραφεί τα γεγονότα του πολέμου ως το 415 π.Χ. κι ο διάλογος Αθηναίων με τους Μηλίους. Στο έκτο και έβδομο γίνεται αφιέρωση στην Σικελική εκστρατεία και τέλος στο όγδοο γίνεται λόγος για το Σπαρτιατικό στρατόπεδο στη Δεκέλεια, για την ανάμιξη των Περσών και για την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος της Αθήνας ως το 411π.Χ. 

(Δ)Ποια τα χαρακτηριστικά του ύφους και της γλώσσας του Θουκυδίδη;

(Μ)Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες που  φανερώνονται με λέξεις στην πιο σπάνιά τους σημασία. Επίσης, χρησιμοποιούσε ουδέτερο πληθυντικού σε θέση επιρρήματος όπως και ουδέτερο επιθέτου στη θέση αφηρημένου ουσιαστικού. Τέλος, χρησιμοποιεί σύνθετα ρήματα με δυο ή τρεις προθέσεις.

(Δ)Εσείς τι έχετε  αποκομίσει από τη συγκεκριμένη έρευνα; Και τι θα συμβουλεύατε άτομα που ασχολούνται με τον ίδιο τομέα με εσάς να κάνουν;

(Μ)Αυτό που έχω κρατήσει από την έρευνά μου είναι το πόσο σπουδαία και ισχυρή προσωπικότητα ήταν ο Θουκυδίδηςαπό τον οποίο έχω εντυπωσιαστεί από την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία που τον διεκατέχει. Ήταν ένας πραγματικός επιστήμονας ιστορικός και φαίνεται ότι μιλάει για ιστορία κι όχι για παραμύθια! Αυτό που έχω να συμβουλέψω τους συναδέλφους μου είναι να κάνουν ακριβή έρευνα και μέσα από αυτή να σέβονται έναν τόσο αξιοθαύμαστο ιστορικό. Μακάρι και σήμερα να είχαμε έναν Θουκυδίδη, διότι η πλειοψηφία των σύγχρονων ιστορικών είτε θα διαστρεβλώνει τις πληροφορίες είτε θα αναφέρει μόνο ότι είναι προς όφελος κάποιων. 

(Δ)Σας ευχαριστούμε που αφιερώσατε τον χρόνο σας για την επίτευξη αυτής της συνέντευξης.

(Μ)Κι εγώ σας ευχαριστώ πάρα πολύ, το εκτιμώ ιδιαίτερα που με προτιμήσατε.

ΑΕΡΑΚΗ ΝΙΚΗ (Α1 ΓΕΛ ΑΝΩΓΕΙΩΝ)